Tuesday, August 31, 2010

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ, ਲੰਡਨ ਵੱਲੋਂ ਡਾ: ਇਸਮਤਉੱਲਾ ਜ਼ਾਹਿਦ ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ - ਰਿਪੋਰਟ


ਲੰਡਨ, ਯੂ.ਕੇ. (ਗੁਰਨਾਮ ਗਿੱਲ) - ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਪੰਜਾਬ, ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਪ੍ਰੋ: ਡਾ: ਇਸਮਤਉੱਲਾ ਜ਼ਾਹਿਦ ਦੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਇਸ ਸਾਦਾ ਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਬੰਦੋਬਸਤ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ, ਲੰਡਨ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੈਂਟਰ, ਲੇਅ ਸਟਰੀਟ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

----

ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਡਾ: ਜ਼ਾਹਿਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਾ ਫ਼ਕੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਭੱਟੀ, ਗੁਰਨਾਮ ਗਿੱਲ ਤੇ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਡਾ ਭੱਟੀ ਨੇ ਮਹਿਮਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਨਾਲ਼ ਤੁਆਰਫ਼ ਕਰਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਸਿਰਤੋੜ ਯਤਨ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ ਚੁਨਿੰਦਾ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀਆਂ ਬਾਰਾਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਸਨਮਾਨ ਦੁਆਇਆ ਹੈ

-----

ਡਾ: ਇਸਮਤਉੱਲਾ ਜ਼ਾਹਿਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਨ ਚ ਚੜ੍ਹਦੇ ਤੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਰਗੇ ਚੇਤੰਨ ਵਰਗ ਨੂੰ ਇਸ ਪਾਸੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਸਿਆਸਤ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਮਸਲਾ ਹੈ ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੁਹਿਰਦ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਢੁਕਵੇਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਦੀ ਖੋਜ ਪੁਸਤਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਗੀ-ਰਬਾਬੀ ( 1604 ਤੋਂ 2004 )ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਭਾ ਵੱਲੋਂ ਡਾ ਜ਼ਾਹਿਦ ਤੇ ਡਾ ਭੱਟੀ ਨੂੰ ਮਾਣ ਪੱਤਰ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ ਗਏ

-----

ਦੂਸਰੇ ਦੌਰ ਚ ਹੋਏ ਮੁਸ਼ਾਇਰੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਡਾ ਇਸਮਤਉੱਲਾ ਜ਼ਾਹਿਦ ਦੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਨਾਲ ਹੋਈ-ਗ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਤੋਂ ਮੈਂ ਤਨ ਮਨ ਵੀ ਵਾਰਿਆ, ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਖੇਡ ਪਿਆਰ ਦੀ ਹਰ ਵਾਰ ਹਾਰਿਆ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਅਮਜਦ ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹੋਏ- ਤੇਰੀ-ਮੇਰੀ ਸਾਂਝੀ ਗੱਲ ਸੀ, ਸਾਂਝੇ ਜ਼ਿਮੀਂ ਅਸਮਾਨ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਤੇ ਡਾ ਜਾਰਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਅਸ਼ਫ਼ਾਕ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਉਰਦੂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ- ਹੈ ਮੇਰੀ ਆਂਖ ਮੇਂ ਸੁਰਖ਼ੀ ਤੋ ਜਾਨ ਲੇ ਜਾਨਾ, ਕਿ ਤੇਰੇ ਅਕ਼ਸ ਕੀ ਰੰਗਤ ਝਲਕ ਗਈ ਹੋਗੀ ਮੁਹੰਮਦ ਹਨੀਫ਼ ਉਰਫ਼ ਸਾਈਂ ਜੀ ਨੇ ਸੂਫ਼ੀਆਨਾ ਕ਼ਲਾਮ ਨਾਲ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਰੰਗਤ ਦਿੱਤੀ ਗੁਰਨਾਮ ਗਿੱਲ ਤੇ ਰਾਜਿੰਦਰਜੀਤ ਨਵੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ ਮਹਿਬੂਬ ਅਹਿਮਦ ਮਹਿਬੂਬ ਤੇ ਅਯੂਬ ਔਲੀਆ ਨੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਰੰਗ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ (ਸਾਬਕਾ ਮੇਅਰ ), ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ ਪੁਰੇਵਾਲ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ , ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਛੋਕਰ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕਾਮਰਾਨ ਭੱਟੀ ਨੇ ਵੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲੁਆਈ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਰਾਜਿੰਦਰਜੀਤ ਨੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤਾ

ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ‘ਸਿਰਜਣਾ’ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਹਿਤ ਸਰੀ ਵਿਚ ਭਰਵਾਂ ਸਮਾਗਮ - ਰਿਪੋਰਟ


ਸਰੀ, ਕੈਨੇਡਾ ( ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੇਖਾ )- ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ 2009 ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਇਨਾਮ ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਮਈ 2010 ਵਿਚ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀਜਦੋਂ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਆਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਗੁਰਪਰੀਤ, ਰਚਨਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ, ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਸਟਰਾ ਬੇਰੀ ਹਿਲਜ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚ ਇਕ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਤੇ ਆਈਆਂ ਨਾਮਵਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ

-----

ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ, ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਜਣਾ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਤੋਂ ਆਏ ਨਾਮਵਰ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ੍ਰੀ ਨਿੰਦਰ ਗਿੱਲ ਬੈਠੇਡਾਕਟਰ ਦਰਸ਼ਨ ਗਿੱਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸਾਹਿਤ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਨੇ ਸਟੇਜ ਸੰਭਾਲੀਸਮਾਗਮ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ, ਕਾਲਜਾਂ ਤੇ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਅਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਤ੍ਰੈਮਾਸਕ ਪੱਤਰ ਸਿਰਜਣਾਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣੂੰ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਟੇਜ ਤੇ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ

-----

ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੇਖਾ ਨੇ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਦਸਿੱਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਅਗਾਂਹ ਵਧੂ ਪਾਲਿਸੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਸਟੈਂਡਰਡ ਨਾਲ ਮੇਚ ਨਾ ਖਾਂਦੀ ਰਚਨਾ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਛਾਪੀ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਨਿਜਦਾ ਲੇਖਕ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ

-----

ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੇਂਡੂ, ਸ. ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ ਭੰਮੀ ਪੁਰਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਭੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਹ ਆਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਭੁਲਾਉਣਗੇ ਵੀ ਨਹੀਂ

-----

ਯੂ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਦੀ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਐਨ ਮਰਫ਼ੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਰਕੇ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਘਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਂਗ ਹੀ ਉੱਥੇ ਰਹੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਰਹਿ ਕੇ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਗਿਆ

-----

ਨਦੀਮ ਪਰਮਾਰ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੁਣਾਈਸਾਧੂ ਬਿਨਿੰਗ ਨੇ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬੜੀ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲੀ ਹੈਡਾ. ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀਲ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਭਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਹਿਜਤਾ, ਸ੍ਰਿੜਤਾ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਜਿਹੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਿਰਜਣਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਾਲ ਇਹ ਇੰਨਾ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਦਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਸਿਰਜਣਾ ਹੈ ਹੀ, ਇਹਨਾ ਆਪਣਾ ਅੰਤਲਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੀ ਰੱਖ ਲਿਆ ਹੈ, ‘ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਜਣਾਲੇਖਕਾਂ, ਅਲੋਚਕਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਸਿਰਜਣਾਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਪਰਚਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈਹਰ ਚੰਗਾ ਲੇਖਕ ਇਸ ਪਰਚੇ ਵਿਚ ਛਪਣਾ ਆਪਣਾ ਮਾਣ ਸਮਝਦਾ ਹੈ

-----

ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਟੇਜ ਤੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਾ. ਦਰਸ਼ਨ ਗਿੱਲ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਦਾ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਏਸ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਦੋਹਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਗਮ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਡਾ. ਦਰਸ਼ਨ ਗਿੱਲ ਨੇ ਝੱਟ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ, “ਮੇਰੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਇਕ ਸਮਾਗਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈਉਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਚਾਰ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਕੇ, 1965 ਵਿਚ, ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਤ੍ਰੈਮਾਸਕ ਪੱਤਰ ਸਿਰਜਣਾਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀ ਤਾਂ ਹੱਥ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਵਿਆਜੂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਇਹ ਪਰਚਾ ਕਢਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅੱਜ ਤਕ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾਜਿਸ ਆਸ਼ੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਪਰਚਾ ਆਰੰਭ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਆਸ਼ੇ ਤੋਂ ਥਿੜਕਿਆ ਨਹੀਂਇਸ ਪਰਚੇ ਵਿਚ ਉਹ ਲੇਖਕ ਵੀ ਛਪੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨਹੁਣ ਵੀ ਇਕ ਕੁੜੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਛਪੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਾ ਜਾਣਿਆ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ

-----

ਸਵੀਡਨ ਤੋਂ ਕੈਨੇਡਾ ਫੇਰੀ ਤੇ ਆਏ ਨਾਮਵਰ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ੍ਰੀ ਨਿੰਦਰ ਗਿੱਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਨਿਧੜਕ ਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਅਲੋਚਕ ਅਤੇ ਇਕ ਸਫਲ ਐਡੀਟਰ ਦੱਸਿਆਉਹਨਾਂ ਸਾਹਿਤਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਲਈ ਐਵਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੀ ਸਲਾਹੁਣਾ ਕੀਤੀ

-----

ਐਨ.ਡੀ.ਪੀ. ਦੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏ. ਸ੍ਰੀ ਜਗਰੂਪ ਬਰਾੜ ਅਤੇ ਬੀ.ਸੀ. ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਲਿਬਰਲ ਐਮ.ਪੀ. ਸ੍ਰੀ ਉੱਜਲ ਦੁਸਾਂਝ ਨੇ ਵੀ ਸਟੇਜ ਤੇ ਆ ਕੇ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲਣ ਦੀ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ

-----

ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬੇਟੀ ਰਚਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਾਤ, ਧਰਮ ਤੇ ਨਸਲ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠ ਕੇ ਸੋਚਣਾ ਸਿੱਖਿਆਸਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਚੁਣਨ ਦਾ ਹੱਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਇਸ ਵਿਚ ਹੌਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀਅਸੀਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਕਦੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਈ ਭਰਾ ਨਹੀਂਮੈਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਡਾ. ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬੇਟੀ ਹਾਂਫਿਰ ਉਸ ਸਾਰੇ ਆਏ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ

Saturday, August 28, 2010

ਕਾਫ਼ਲੇ ਵੱਲੋਂ ਦਮਨ, ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ, ਅਤੇ ਤੇਜਵੰਤ ਗਿੱਲ ਨਾਲ਼ ਬੈਠਕ - ਰਿਪੋਰਟ


ਟਰਾਂਟੋ:- (ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਖਹਿਰਾ) ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ਲਾ ਟਰਾਂਟੋਵੱਲੋਂ 14 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਹਾਲਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲਣੀ ਦੌਰਾਨ ਨਾਟਕਕਾਰ ਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ, ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ, ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਡਾ. ਤੇਜਵੰਤ ਗਿੱਲ ਨਾਲ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਰੰਗ-ਮੰਚ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧ, ਰੰਗ-ਮੰਚ ਦੀ ਸੀਮਾ, ਅਤੇ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੋਈ

-----

ਉੱਘੇ ਕਹਾਣੀਕਾਰ, ਡਾ. ਵਰਿਆਮ ਸੰਧੂ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਪਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਨਟੈਰੀਓ ਪੰਜਾਬੀ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਮੋਢੀ, ਨਾਮਵਰ ਐਕਟਰ-ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਅਤੇ ਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਹਿਯੋਗੀ ਜਸਪਾਲ ਢਿੱਲੋਂ ਹੁਰਾਂ ਵਲੋਂ ਦਮਨ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਹੋਈਉਪਰੰਤ ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ ਹੁਰਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਟਕ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੀ ਨਾਟਕ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ

-----

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਨਾਟਕ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਹਿਤ (ਕਹਾਣੀ, ਕਵਿਤਾ, ਨਾਵਲ, ਆਦਿ) ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਲਈ ਕਲਾਕਾਰ ਫਿਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਅਦਾਵਾਂ ਵੱਲ ਪਰਤਦਾ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਕਰਿਪਟ ਦਾ ਸਹੀ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਅਤੇ ਜੇ ਅਦਾਕਾਰ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਜਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਹੰਢਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚੋਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈਮਿਸਾਲ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਚੋਰ-ਉਚੱਕਾ ਜਾਂ ਹਰ ਸ਼ਰਾਬੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਸੁਭਾਵਾਂ ਦਾ ਵਖਰੇਵਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਖਰੇਵੇਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਅਨੁਸਾਰ, “ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਦਾਕਾਰ ਅੰਦਰ ਸਾਹਿਤ ਜਜ਼ਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਕਿਰਦਾਰ ਨਾਲ਼ ਇਨਸਾਫ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ

----

ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਤੇ ਕਿ ਸਟੇਜ ਤੇ ਲੜਾਈ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਿਭਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਮਨ ਹੁਰਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਦਾਕਾਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਅਦਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਣਦਿਸਦੇ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦ੍ਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈਜਦੋਂ ਅਦਾਕਾਰ ਸਟੇਜ ਤੇ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਣਦਿਸਦੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਕਲਾਤਮਿਕ ਵਰਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਕ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਚੋਂ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਟਕ ਸੋਸ਼ਲ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਰੂਸ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਨਾਟਕ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ

-----

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ ਨੇ, ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 1910ਚ ਨੌਰਾ ਰਿਚਰਡ ਵੱਲੋਂ ਖੇਡੇ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਟਕ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਨੇ ਨੰਦਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤਾ ਹੈਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਹੈਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਚਾਰ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਆਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਦਿਆਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲੰਘਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਲੋੜਵੰਦ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ਼ ਲਈ ਬੀਮੇ ਕਰਵਾ ਸਕੀਏ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਰਕਮ ਨਾਲ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਵਕਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਰਨੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ

-----

ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਆਲੋਚਕ ਡਾ.ਤੇਜਵੰਤ ਗਿੱਲ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਹਿਤ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਉੱਤਰਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸੂਝ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਅਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਮ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੁਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1930 ਤੋਂ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੁਰਾਣਾ ਸਾਹਿਤ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ ਗਹ੍ਰਿਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤ ਰਚਨਾ ਲਈ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੇਖੋਂ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹਰ ਰਚਨਾ ਚੋਂ ਅਜਿਹਾ ਅੰਸ਼ ਵੇਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਉਭਾਰ ਸਕੇਡਾ. ਗਿੱਲ ਹੁਰਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਸੇਖੋਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਚੇਅਰ ਜਾਂ ਇਨਾਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਰ ਜੋ ਸਥਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਕਿਸੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ

-----

ਅਜੋਕੀ ਆਲੋਚਨਾ ਬਾਰੇ ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਗਿੱਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚਲੇ ਮੂਲ਼ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਸਰੋਕਾਰ ਕੋਈ 25-30 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਡਾ. ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਮੰਡੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਏਨਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਇੱਕੋ ਹੀ ਕਿਤਾਬ ਅਰਸ਼ੋਂ ਫ਼ਰਸ਼ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਜੋ ਕਿਤਾਬ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਮਾਨੀ ਚਾੜ੍ਹੀ ਗਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਹੀ ਕਿਤਾਬ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਦ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

-----

ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਉਨਟਾਰੀਓ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਡਾ. ਕੁਲਦੀਪ ਕੁਲਾਰ ਨੇ ਸਮੁੱਚੇ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਕੋਈ ਹੰਭਲ਼ਾ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਝੱਟ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵੱਲ ਝਾਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ਼ੋਂ ਟੈਕਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਾਈਔਰਿਟੀਜ਼ (ਪਹਿਲ) ਸੈੱਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਨਾਟਕ ਅਜੇ ਏਨਾ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਾਈਔਰਿਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇਉਨ੍ਹਾਂ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਰਲ਼ ਕੇ ਹੰਭਲ਼ਾ ਮਾਰਦੇ ਰਹੋ, ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੈਰਾਡਾਇਮ (ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ) ਸ਼ਿਫਟ ਆਈ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲ਼ੇਗੀਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਖਹਿਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਤਦ ਹੀ ਵਧੀਆਹੋ ਸਕਾਂਗੇ ਜੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲਣ ਲੱਗ ਜਾਵਾਂਗੇਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਧਰਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਲੋਕ-ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰ ਸਾਡੀ ਮਾਲੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮਾਣ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਲੋਕ-ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਜੂਝਣਾ ਵੱਧ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ

ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾ. ਵਰਿਆਮ ਸੰਧੂ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਅਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਗਮ ਬਾਰੇ ਕੁੰਜੀਵਤ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ ਵਲੋਂ ਰੰਗਮੰਚ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰੋੜਤਾ ਕਰਦਿਆਂ ਐਸੀ ਮਿਆਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ਲੇ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਕਲਾਤਮਿਕ ਸੋਚ ਅਤੇ ਫਿਕਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸੂਝ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ ਵਲੋਂ ਸਬਦ ਸਭਿਆਚਾਰਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਸੁਝਾਏ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਚ ਹਾਜ਼ਰ ਲੇਖਕਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਨੂੰ ਐਸੇ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀਡਾ. ਤੇਜਵੰਤ ਗਿੱਲ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਡਾ. ਸੰਧੂ ਨੇ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਚਰਚਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਚੋਂ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਬੌਧਿਕ ਲਿਸ਼ਕ ਦੇ ਚੰਗਿਆੜੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਸੀਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀ ਦੇਣ ਦਾ ਜਿ਼ਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿਚ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਨੂੰ ਪੁਨਰ ਸਿਰਜਿਤ ਕਰਦਿਆਂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗਾਂ ਤੇ ਕੋਨਾਂ ਤੋਂ ਵੇਖਣ ਦੀ ਪਿਰਤ ਪਾਈਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵੀ ਸੇਖੋਂ ਦੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਜਾਦੇ ਸਨ ਇਕੱਠ ਚ ਖੇੜਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਬੌਧਿਕ ਨਿੱਘ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਨਿੱਘ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਣਦੇ ਸਨਸੇਖੋਂ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਲਿਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਹਰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਘੋਲ਼ ਚ ਆਗੂ ਦਾ ਰੋਲ ਵੀ ਨਿਭਾਇਆਡਾ. ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਤਿੰਨਾਂ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੇ ਕਹੇ ਤੇ ਕੀਤੇ ਨੂੰ ਸਲਾਹਿਆ ਓਥੇ ਸੰਵਾਦ ਵਿਚ ਉੱਠੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਖਾਸਾ ਤੇ ਖ਼ਮੀਰ ਸਦਾ ਸਥਾਪਤੀ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੇਣਾ ਕਦੀ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ

ਉਂਕਾਰਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨਾ ਹੇਠ ਹੋਈ ਇਸ ਭਾਵਪੂਰਤ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ 50 ਦੇ ਕਰੀਬ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਜਗਮੋਹਨ ਸੇਖੋਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਫ਼ਲੇ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਾਸਤੇ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸੈੱਟ ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਧੰਜਲ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਆਈਆਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ (ਨ੍ਹੇਰਾ ਅਤੇ ਕਪਨ) ਡਾ. ਗਿੱਲ ਅਤੇ ਦਵਿੰਦਰ ਦਮਨ ਨੂੰ ਭੇਂਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਜਗਮੋਹਨ ਸੇਖੋਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਟਾਫ਼ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ


















Friday, August 20, 2010

ਕਾਫ਼ਲੇ ਵੱਲੋਂ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਜਾਲ਼’ ‘ਤੇ ਭਖਵੀਂ ਗੋਸ਼ਟੀ ਹੋਈ - ਰਿਪੋਰਟ


ਟਰਾਂਟੋ:- (ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਖਹਿਰਾ) ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ਲਾ ਟਰਾਂਟੋਵੱਲੋਂ 8 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਵਲ ਜਾਲ਼’ ‘ਤੇ ਗੋਸ਼ਟੀ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਪੇਪਰ ਪੜ੍ਹੇ ਗਏ ਅਤੇ ਹਾਜ਼ਿਰ ਲੇਖਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ

-----

ਰੌਇਲ ਇੰਡੀਆ ਸਵੀਟਸਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਪੇਪਰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਾਵਲ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਨਾਵਲ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਪਤਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਰਾਬੀ-ਕਬਾਬੀ ਤੇ ਅਨੁ਼ਸਾਸ਼ਨਹੀਣ ਪਤੀ ਨਾਲ਼ ਕੁਜੋੜ ਦੀ ਗਾਥਾ ਹੈਜੂਏਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਲਾਹਨਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸ ਕੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੋਇਆ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਵਾਲ਼ੇ ਦਿਨ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਭੱਜਾ ਗੁਰਿੰਦਰ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸਮੇਤ ਕੈਨੇਡਾ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਿਹਨਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਜੂਏ ਦੇ ਜਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਏਨੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ਼ਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਪੈਸਿਆਂ ਬਦਲੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਪ੍ਰੀਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਸਤਵੰਤ ਦੇ ਹੱਥ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈਭਾਵੇਂ ਗੁਰਿੰਦਰ ਆਪਣੀ ਇਸ ਕਮੀਨਗੀ ਤੋਂ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋ ਕੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਵੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲੈਕੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਤਵੰਤ ਵੱਲ ਖਿੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈਗੁਰਿੰਦਰ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਰਵਾਰ ਨਾਲ਼ ਜੁੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੀ ਹੋਈ ਪ੍ਰੀਤੀ ਦੋਚਿੱਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੰਡੀਆ ਗਏ ਗੁਰਿੰਦਰ ਦੀ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਵਲ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

-----

ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੇਰਵਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨਾਵਲ ਰਾਹੀਂ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਥਕੰਡਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨਾਲ਼ ਸਬੰਧਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਛੁੰਹਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਨਾਵਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਂਡ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਜੋੜੇ ਹਨ ਓਥੇ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਧਿਆਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਵਲ ਦੀ ਬੁਣਤਰ ਸੰਘਣੀ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਲ ਅਤੇ ਲਕੀਰੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਉਕਾਈਆਂ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਮੂਲ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਵਲ ਇੱਕ ਸਫ਼ਲ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਨਾਵਲੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਗੌਲਣਯੋਗ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ

-----

ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਬਲਬੀਰ ਸੰਘੇੜਾ ਰਚਿਤ ਜਾਲ਼ਅਸਲ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ ਚਾਲ਼ੀ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਵਚੇਤਨ ਤੇ ਪਏ ਅਸਰ ਦਾ ਇੰਦਰਾਜ਼ ਹੈਇਹ ਨਾਵਲ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਇੱਕ ਖਾਸ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਜੀਵਨ-ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਲਪੀ-ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਸਮੇਟਦਾ ਹੋਇਆ ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਵਾਸਤਵਿਕਤਾ ਵਿਚ ਝਾਕਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਘੋਖਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਅਪਨਾਉਂਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜ ਸੰਪਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਵਿਚ ਕਾਹਲ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਓਨਟੈਰੀਓ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਟਰਾਂਟੋ ਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈਭਾਵੇਂ ਇਸ ਵਿਸਥਾਰ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਉਸ ਧਰਾਤਲ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਨਾਵਲ ਦੇ ਪਾਤਰ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸਦੀ ਸੰਖੇਪਤਾ ਨਾਵਲ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਵੇਗ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀਇਸ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਉਲਝਿਆ ਪਾਠਕ ਨਾਵਲ ਦੇ ਬਝਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਦੇ ਕਹਿਣ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਰੀ,ਨਿਘਰੀ ਤੇ ਸਿਖਰਲੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਦੇ ਕਾਰਣ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੁਣ-ਛਾਣ, ਸਮਾਜਿਕਤਾ ਵਿਚ ਪਏ ਚੰਗੇ ਮੰਦੇ ਰੁਝਾਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣਾ ਬਾਣਾ ਚੰਗਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈਪਰਿਵਾਰਕ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਜ਼ਸ਼ੀਲ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਮੁਲਅੰਕਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸੁਹਿਰਦ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ

-----

ਨਾਵਲ ਦੀਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਬੇਲੋੜਾ ਦੁਹਰਾ ਇਵੇਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰਿੱਝੀ ਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕਰੇਲਾ ਪੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇਅਤੇ ਨਾਵਲ ਘੋਖਦਿਆਂ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਔੜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਚਨਾ ਤੇ ਪਾਠਕ ਵਿਚ ਲੇਖਿਕਾ ਆਪ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਲਿਤਾੜੀ ਔਰਤ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜ ਰਹੀ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਨੇ ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਸੰਪੂਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਵਧਾਈ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈਉਸਦਾ ਅਣਕਿਹਾ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੁਹਬਤ ਮਕਬਰਿਆਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਵਸਦੀ ਕਾਬਿਲੇ-ਤਾਰੀਫ ਹੈ

ਉਂਕਾਰਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਚਾਲਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਵਾਕ ਦੀਆਂ ਖਾਮੀਆਂ ਰੜਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਕਚਿਆਈ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਕ-ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਰਚਨਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛੱਡ ਸਕੇਇਸੇ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚੋਂ ਹਵਾਲੇ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਹੀ ਬਦਲ ਜਾਣ

-----

ਜਸਵਿੰਦਰ ਸੰਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਆਮ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ਼ ਸਮਝ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਵਰਨਣ ਵੀ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬੈਠੇ ਪਾਠਕ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈਬਲਦੇਵ ਦੂਹੜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਵਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਵੱਲੋਂ ਮਰਦ ਪ੍ਰਤੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖਰ੍ਹਵੇ ਵਿਚਾਰ ਇੱਕ ਪਾਤਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਦੂਸਰੇ ਪਾਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਪੱਖ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ

ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਵਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਜਦਕਿ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ

------

ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਪਲਾਟ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪਲਾਟ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਭੂਗੋਲਕਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਪਲਾਟ ਦਾ ਧਰਾਤਲ ਟਰਾਂਟੋ ਬਣਾਉਣਾ ਪਿਆ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋੜੀਂਦਾ ਮੋੜ ਦੇਣਾ ਪਿਆਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਲੇਖਕ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਵਾਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਇਸ ਗੋਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਦੇਣਗੇ

------

ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਗਰਚਾ, ਬਲਰਾਜ ਚੀਮਾ, ਮਿਨੀ ਗਰੇਵਾਲ, ਰਛਪਾਲ ਕੌਰ ਗਿੱਲ, ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ, ਸੁਦਾਗਰ ਬਰਾੜ ਲੰਡੇ, ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਮਠਾੜੂ, ਸੁੰਦਰਪਾਲ ਕੌਰ ਰਾਜਾਸਾਂਸੀ, ਅਤੇ ਜਗਦੇਵ ਨਿੱਝਰ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲੇਖਿਕਾ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ






ਕਾਫ਼ਲੇ ਨੇ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਕਾਫ਼ਲਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਥਾਪਿਤ - ਰਿਪੋਰਟ

ਬਰੈਂਪਟਨ, ਕੈਨੇਡਾ - (ਬਰਜਿੰਦਰ ਗੁਲਾਟੀ) ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਕਾਫ਼ਲਾ ਟਰਾਂਟੋ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਰੈਂਪਟਨ ਸਿਵਿਕ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਹੋਈਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਰੈਂਪਟਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸੈਟਲਮੈਂਟ ਵਰਕਰ ਅਸਮਾ ਜੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਨਾਲ ਹੋਈਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਵੇਂ ਆਏ ਇੰਮੀਗ੍ਰੈਂਟ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬੋਲੇ ਜਾਣ ਬਾਰੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਰੈਜ਼ਮੇ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨਉਨ੍ਹਾਂ ਬਰੈਂਪਟਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦਾ ਕਾਰਡ ਬਣਵਾਉਣ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਇਸਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਵੀ ਕੀਤੀ

-----

ਉਪਰੰਤ ਕਾਫ਼ਲੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆਕਾਫ਼ਲਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਮਨੋਰਥ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਬਾਰੇ ਉਂਕਾਰਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਫ਼ਲਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜਿੱਥੇ ਕਾਫ਼ਲਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏਗੀ ਓਥੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵੰਨਗੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਲਾਸਿਕ ਅਤੇ ਮਾਡਰਨ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਕਲੀ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਕਾਫ਼ਲਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਪਰੋਸੈਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈਤਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਵਿੱਚ ਮਿੰਨੀ ਗਰੇਵਾਲ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਕਾਫ਼ਲਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਾਂਭੀਆਂ ਅਤੇ ਬਤੌਰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਸੋਚੇ ਹੋਏ ਭਵਿੱਖਲੇ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਪਾਈ

-----

ਅੱਜ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਦਿਨਨਾਮ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸਾਹਿਤਕ ਲੜੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਇਸ ਮਟਿੰਗ ਨਾਲ ਹੋਈਇਸ ਵਿੱਚ ਬਰਜਿੰਦਰ ਗੁਲਾਟੀ ਨੇ ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਬਾਰੇ ਪਰਚਾ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1880 ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਦਿਨ (31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ) ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲਸਾਹਿਤਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਉਸਰੀਏ, ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਆਪਣੇ ਗ਼ੁਰਬਤ ਵਾਲੇ ਦੁਖਦਾਈ ਮਾਹੌਲ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਟੀਚਰ ਤੋਂ ਡਿਪਟੀ ਇਨਸਪੈਕਟਰ ਔਫ਼ ਸਕੂਲਜ਼ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ, ਦੋਹਾਂ ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 12 ਨਾਵਲ ਅਤੇ 300 ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣੀਆਂ ਅਤੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸੀਰੀਅਲ ਵੀ ਬਣੇਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਜਿੰਦਰ ਨੇ ਹਿਟਲਰ ਰਚਿਤ ਕਿਤਾਬ 'ਮਾਇ ਕੈਂਫ਼' ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ

-----

ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲੋਲੜੀ ਤਹਿਤ ਇਸ ਵੇਰ ਪਿੰਸੀਪਲ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਹੋਈਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਿਤ ਕਹਾਣੀ 'ਪਠਾਣ ਦੀ ਧੀ' ਦਾ ਪਾਠ ਬਰਜਿੰਦਰ ਗੁਲਾਟੀ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਣ ਉਪਰੰਤ, ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੇ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਹੁਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ ਕਲਾ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਨਿੱਕੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਉਸਰੱਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਲੇਖਕ ਲਈ ਦੇਸ਼, ਕਾਲ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਹੀਂਸਾਹਿਤਕ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੋਹਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਨਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਵਿਧਾ ਵੱਲੋਂ ਸੁਚੇਤ ਸਨਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ ਕਹਾਣੀ ਪਠਾਣ ਦੀ ਧੀਇੱਕ ਇਕਹਿਰੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਰ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪੱਕੀ ਕੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈਕਹਾਣੀ ਬਾਰੇ ਸੌਦਾਗਰ ਬਰਾੜ ਨੇ ਅਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਧਿਰਿਆਂ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਨ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਈ

-----

ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਹੁਰਾਂ ਦੀ ਲਿਖਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਵਰਿਆਮ ਸੰਧੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਸੀਪਲ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਹਿਤ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨੇੜੇ ਸਨਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆਆਰਥਕ ਤੰਗਦਸਤੀ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਦੇ ਅਧਿਐੱਨ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਹ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਉਹ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਦੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦਾ ਮੁਦੱਈ ਸੀ

-----

ਉਹ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾਦੇ ਮੋਢੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਿਹਾਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਬਣਦਾ ਹੱਕੀ ਸਥਾਨ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਨੇ ਭਰਪੂਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਮਕਸਦ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ

-----

ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਵਾਰਤਕ ਵੀ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਾਰਤਕ-ਪੁਸਤਕ ਜੰਮੂ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਡਾਢੇ ਰਾਅਚਰਚਾ ਵਿਚ ਵੀ ਰਹੀ ਪਰ ਉਸਦੀ ਵਡੇਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਆਧੁਨਿਕ ਨਿੱਕੀ ਹੁਨਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਮੋਢੀ ਤੇ ਸਮਰੱਥ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਵਜੋਂ ਹੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

-----

ਨਿਮਨ ਵਰਗ ਦੇ ਆਰਥਕ-ਸਮਾਜਕ ਪੱਖੋਂ ਦਲ਼ੇ-ਮਲ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਆਪ ਬੋਲਦਾ-ਵਿਚਰਦਾ ਦਿੱਸਿਆਅੱਜ ਦੇ ਦਲਿਤ ਲੇਖਣਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਲਿਤ ਲੇਖਕਸੀਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਹੱਡੀਂ ਹੰਢਾਈ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਬਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗ਼ਰੀਬੀ ਪਿੱਛੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਪ੍ਰੇਰਕਾਂ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀਉਸਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਸ ਲਾਹਨਤ ਭਰੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਤੀ ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ

-----

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਠਾਣ ਦੀ ਧੀਕਹਾਣੀ ਬਾਰੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਮਸਲੇ ਤੱਕ ਘਟਾ ਕੇ ਦਿਖਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਦਾ ਘੱਟ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਜਦ ਕਿ ਸੰਧੂ ਜੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਗਫ਼ੂਰ ਪਠਾਣ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ-ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈਬੰਦੇ ਦੀ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਦੱਖ ਬਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਪਾਤਰ ਗਫ਼ੂਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਵੱਲੋਂ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨੀ ਫਿਤਰਤ ਦੇ ਰੰਗ ਸੁਹਣੇ ਦਰਸਾਏ ਹਨ

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਂਕਾਰਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਹੋਏ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਅਧਿਐੱਨ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਗੁਰਸ਼ਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਏ ਚਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਐਸ.ਪੀ.ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਖੇਤੀ-ਬਾੜੀ ਸਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਸੰਚਾਲਕ ਡਾ. ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੰਘ, ਲੁਧਿਆਣੇ ਤੋਂ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਕੋਮਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨਦੁਆਬਾ ਸਹਿਤ ਸਭਾ ਸ਼ੰਕਰ(ਜਲੰਧਰ) ਤੋਂ ਗਜ਼ਲ-ਗੋਅ ਸ.ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਹਾਜ਼ਿਰ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਗਜ਼ਲ ਵੀ ਸੁਣਾਈਪ੍ਰੌਗ੍ਰੈਸਿਵ ਥਿੰਕਰਜ਼ ਫੋਰਮ ਟਰਾਂਟੋਵੱਲੋਂ ਆਏ ਇਕਬਾਲ ਸੁੰਬਲ ਨੇ ਫੋਰਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ

-----

ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਚੱਲੀ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਰਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ, ਗੁਰਬਚਨ ਚਿੰਤਕ, ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਮਿਨਹਾਸ, ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਸਹੋਤਾ, ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਗਰਚਾ, ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ, ਨੀਟਾ ਬਲਵਿੰਦਰ, ਅਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਮਿੰਨੀ ਗਰੇਵਾਲ, ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਸੰਘੇੜਾ,ਲਾਲ ਸਿੰਘ, ਸੌਦਾਗਰ ਬਰਾੜ ਲੰਡੇ, ਵਕੀਲ ਕਲੇਰ,ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਪਟਨ, ਨਵਕਿਰਨ ਸਿੱਧੂ, ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਹਰਭਜਨ ਗਰੀਸੀ, ਪਰਵੀਨ ਕੈਰੋਂ, ਰੁਪਿੰਦਰ ਉੱਪਲ ਅਤੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਗੁਲਾਟੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਇਸ ਮਿਲਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਭ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੋਈ


ਅਦਾਰਾ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਦੂਸਰਾ ਵਾਰਸ਼ਿਕ ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਸੰਪਨ - ਰਿਪੋਰਟ



ਅਦਾਰਾ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਦੂਸਰਾ ਵਾਰਸ਼ਿਕ ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ ਕਵੀ
ਰਿਪੋਰਟ: ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ, ਜਰਮਨੀ

ਲਾਇਪਸਿੰਗ 15 ਅਗਸਤ (ਮਪ) ਅਦਾਰਾ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਦੂਸਰਾ ਵਾਰਸ਼ਿਕ ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਅੱਜ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਲਾਇਪਸਿੰਗ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆਪੂਰੇ ਯੋਰਪ ਭਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਕਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ, ਪੈਰਿਸ ਤੋਂ ਕੁਲਵੰਤ ਕੌਰ ਚੰਨ, ਸ. ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਯੋਰਪੀਅਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਥ ਦੀ ਇਕਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੋਤਾ ਸਿੰਘ ਸਰਾਏ, ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਕੰਧਾਲਵੀ, ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਪਹੰਚੇਇਟਲੀ ਤੋਂ ਨਾਮਵਰ ਕਲਮਕਾਰ ਅਤੇ ਕਵੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੀਰਬਲ, ਰਵੇਲ ਸਿੰਘ, ਰਾਜੂ ਹਠੂਰੀਆ, ਸੁੱਖਾ ਨੱਤ ਨਾਨੋਵਾਲੀਆ, ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਪਹੰਚੇ ਹਾਲੈਂਡ ਤੋਂ ਸ. ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਪਹੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਥ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਜਰਮਨ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ, ਘਿਊ ਚੂਰੀ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕੀਤੀ ਗਈਇੱਥੇ ਇਹ ਜਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਰਮਨ ਵੱਸਦੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈਸ: ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ ਦੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਨਾਵਲ ਸ਼ੇਰਨੀ ਤੇ ਬੱਦਲਾਂ ਉਹਲੇ ਚੰਨ ਵੀ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕੀਤੇ ਗਏਕਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕਵਿਤਾ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੇਤੀ ਮੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਜਰੀਏ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਈਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਆਰੰਭ ਅੰਜੂਜੀਤ ਦੇ ਸਵਾਗਤੀ ਗੀਤ ਨਾਲ ਹੋਇਆਂ ਇਸਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ ਕਵਿਤਾ ਪਾਠ ਦੇ ਦੋਰ ਚਲੇ ਜੋ ਕਿ ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਦੇ ਰਹੇਜਰਮਨ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਵਾਈਜਿੰਨ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਕੋਲਨ ਤੋਂ ਸ. ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ, ਅਦਰਸ਼ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਘੋਤੜਾ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕਾਲਕਟ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੱਸੀ ਖਾਲਸਾ,

ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੋਢੀ, ਬਿੰਦਰ ਭੁੱਲਰ, ਦਰਸ਼ਨ ਘੁੰਮਣ, ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼, ਡਾ. ਲਹਿਰੀ, ਮਲਹਾਰ ਸਿੰਘ, ਗੁਲਜਾਰ ਸਿੰਘ , ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ, ਰੁਬੀਨਾ ਜੀ, ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੇਗਿਨਸਬਰਗ, ਦਿਲਬਾਗ ਸਿੰਘ, ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਨਿਉਰਨਬਰਗ, ਨੰਦਾ ਜੀ ਕੋਲਨ, ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ ਮੁਲਤਾਨੀ, ਪ੍ਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੁੰਦਲ, ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੁਰੇਵਾਲ, ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਲਾਇਪਸਿੰਗ, ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਰਿਮਾ, ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ, ਬਲਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਰਲਿਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ ਪਰਿਵਾਰ ਆਦਿ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ ਸਨਬਰੇਮਨ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਬਣ ਕੇ ਆਏ ਸਮੋਸੇ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆ ਨੂੰ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਨੰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਛਕਿਆਸਟੇਜ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨਾ ਗੁਰਦੀਸ਼ਪਾਲ ਕੌਰ ਬਾਜਵਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਆਲਮਗੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

Wednesday, August 18, 2010

ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਰਚਿਤ ਗੀਤ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇ’ ਲੋਕ ਅਰਪਣ - ਰਿਪੋਰਟ







ਫੋਟੋ ਕੈਪਸ਼ਨ:- ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇ ਨੂੰ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ, ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸ. ਚੇਤਨ ਸਿੰਘ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਮਾਲਵਾ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਪ੍ਰੋ: ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋ, ਡਾ. ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ

*****

ਰਿਪੋਰਟ: ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਮਾਲਵਾ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ

ਪਟਿਆਲਾ: ਅਗਸਤ 2010

ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਵਿਕ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਵਾਲਾ ਸਾਹਿਤ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅਮਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਅਗਰਗਾਮੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈਸੋਹੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਚਿਤ੍ਰਣ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਖਮਤਾ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈਉਸਦੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਨੂੰ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਆਨੰਦ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਉਸਦੇ ਕਈ ਗੀਤ ਤਾਂ ਅੰਤਰ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਦੇ ਹਨਉਸ ਕੋਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਹੈਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਗੇਇਹ ਭਾਵ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਅੱਜ ਭਾਸ਼ਾ ਭਵਨ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੋੜ੍ਹ, ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇਨੂੰ ਲੋਕ ਅਰਪਣ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਅਭਿਵਿਅਕਤ ਕੀਤੇ

-----

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਬਹੁਤ ਤੀਖਣ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਭਰਪੂਰ ਹੈਉਸਨੇ ਹੰਢਾਈਆਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕਾਵਿ ਰੂਪ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕ ਮੁੱਖੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈਉਸਦੇ ਕਈ ਗੀਤ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੋਹੀ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਵਾਜ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦਿੰਦੀ ਹੋਈ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣਨ

-----

ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਨੇ ਵੀ ਸੋਹੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਦਾ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਅਜਿਹੀ ਸੁਥਰੀ ਤੇ ਜੀਵਨ ਮੁੱਲਾਂ ਦੀ ਅਨੁਸਾਰੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਸੁੱਧ ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰੇਗੀਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਚਰ ਗਾਇਕੀ ਛੱਡ ਕੇ ਸੋਹੀ ਵਰਗੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾਸ. ਚੇਤਨ ਸਿੰਘ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਅਤੇ ਰੂਪ ਪੱਖ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰ ਟਿਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਛਪਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ

-----

ਨਿਰਮਲਾ ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਜਾਗੋ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਚਿੰਤਕ ਡਾ. ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਸੁਰ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਤਮਾ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਮੇਲ ਵਿੱਚ ਕਲਾਮ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈਅਜਿਹੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅੰਤਰਆਤਮਾ ਤੱਕ ਝੰਜੋੜਦੀ ਹੈਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈਡਾ. ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਦੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਿਸਕਦੇ ਸਾਜ਼ ਤੇ, ਕੋਹਿਨੂਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਥਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਹੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਸੰਦਲੀ ਬੂਹੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਗੀਤ ਸੁਹਜ ਤੇ ਸੋਜ਼ ਭਰਪੂਰ ਹੈਗੀਤਕਾਰ ਨੇ ਮਾਨਵੀ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋੜ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸੂਖਮ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਰਤੀ ਹੈਅਜਿਹੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੇ ਜਤਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਗੀਤ (ਅਸੀਂ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਰੋ ਪਏ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿਣ ਵੇਲੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਹ ਵੀ ਭਰੀ ਨਾ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਕਹਿਣ ਵੇਲੇਸੁਣਾ ਕੇ ਮੰਤਰ ਮੁਗਧ ਕੀਤਾਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸੁਖਪਾਲ ਸੋਹੀ ਤੇ ਡਾ. ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਸੈਟ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ

ਤੁਹਾਡੇ ਧਿਆਨ ਹਿੱਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੂਚਨਾ

ਦੋਸਤੋ! ਆਰਸੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਾਲਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮਾਗਮ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ੋਟੋਆਂ ਹੀ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹਫ਼ਤੇਵਾਰ/ਮਹੀਨੇਵਾਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨਾ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਣ। ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਸੰਖੇਪ ਰੱਖ ਸਕੋਂ, ਬੇਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਫ਼ੋਟੋਆਂ ਵੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਾਰ ਕੁ ਹੀ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਕਿ ਬਹੁਤਾ ਵਕ਼ਤ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਰਲ਼ ਕੇ ਸਾਹਿਤ ਵਾਲ਼ੇ ਪਾਸੇ ਲਗਾ ਸਕੀਏ। ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ।

ਅਦਬ ਸਹਿਤ
ਤਨਦੀਪ ਤਮੰਨਾ